علت شکست پروژه آب بندی از نظر سایت Wacker آلمان:

یک دنیا مطلب اجرایی قبل از شروع آب بندی در این نمودار نهفته است.معضل بسیاری از پروژه های آب بندی شده در کشور در این نمودار وجود دارد. بدون در نظر گرفتن انکه این کارخانه از بهترین های حال حاظر دنیا در محصولات شیمی ساختمان میباشد،سعی کرده ام تجربیات خود و مشاهدات اجرایی خود در طول 30 سال تجربه اجراییم را برای توضیح این نمودار برای شما دوستان و علاقه مندان به دانش آب بندی به کار گرفته و امیدوارم مفید واقع گردد.

به طور کلی این نمودار علل شکست آب بندی در پروژه ها را به عوامل ذیل با درصد هر کدام تقسیم بندی مینماید،دقت در آن میتواند دید شما را قبل از اجرا دگرگون سازد.

1- مشکل سازه ای 38% سهم

2- مشکل طراحی 37% سهم

3-مشکل در مواد (کیفیت)20% سهم

4-مشکل در اجرا 5% سهم

در دو مورد اول بسیار اشتباهات رایج در کشور وجود دارند ،که در این جا سعی شده است برای جلوگیری از هدر رفتن سرمایه کشور وبا توجه به انکه پس از اجرای آب بندی تشخیص مشکل و رفع آن بسیار سخت تر از اجراِی اببندی است به چند مورد بسیار رایج اشاره شود.

1-اهمیت پی برای دیوارها با مصالح بنایی در استخرها:

بسیار رایج است که در درست کردن سازه استخر ابتدا ملات شفته آهک را زیر دیوار پهن کرده و پس از اجرای دیوار چینی بین دیوارها را در کف آرماتور بسته و بتن سازه ای میریزند.تقریبا تمامی این استخر ها بسته به نوع خاک بستر پس از مدتی روی دیوار ترکهای در کنجها و یا روی خود دیوار ایجاد شده و با توجه به انکه موادآب بندی حتی با توری کامل کار سازه ای انجام نمیدهند نشت آب دارند.موردی بوده که استخری با توجه به انکه خاک زیر دیوارش دج بوده و بادست قابل کندن نبوده چندین سال بدون مشکل پس از آب بندی کار می کرده است،پس از پایین رفتن سطح آب زیرزمینی در آن منطقه و تغییر رفتار خاک زیر دیوار آجری نشستهای وحشتناکی در دیوار اتفاق افتاده که ترکهای روی دیوار به 4 سانت میرسدو این ترکها در دوطرف دیوار مشهود است.(مثال سازه ای)

را ه حل:

ابتدا پی را بیشتر از از محدوده خط کشی دیوار چینی در طول و عرض اجرا نموده به طوری که پس از آجر چینی یک پاشنه حداقل 40 الی 50 سانتی پشت دیوار بوده تا بار مثلثی زیر دیوار را پخش نماید.

2-دیوار چینی استخر:

دیوار چینی با بلوک با هر دتیلی به خوبی اجر نمیباشد ، اما سعی شود حتی با آجر ورعایت پشت بند آن از ارتفاع بیشتر از دومتر برای استخر صرف نظر گردد.و از دیوار بتنی متصل به پی با دو ردیف میلگرد شبکه استفاده گردد.باتوجه به ضخامت کم لایه عایق کوچکترین نشستی بر روی اببندی انجام شده تاثیر میگذارد.

3-اهمیت شیب بندی زیر کار:

بسیار رایج است خصوصا در سرویس و پشت بامها که مجریان عزیز به شیب بندی قبل از اجرای آب بندی توجه نکرده و پس از آب بندی شیب نهایی را روی سطوح آب بندی و فرش کف اجرا میکنند ، علت بسیاری از آب دادن ها پس از مرور زمان آن است که حد فاصل کف نهایی و سطح آب بند همیشه آب ساکن وجود داشته و کوچکترین ترکی در آب بندی باعث نشت آب خواهد شد ، مخصوصا در زمانی که با ملات ماسه سیمان ضعف شیب بندی را با مصالح بنایی پر کرده ودر آن جا بار اضافه با ملات ماسه سیمان تیز گوشه پدید می اوریم.این موضوع در شیب بندیها ،در آب بندی با مصالح سنتی بسیار مشگلات رایج تری را سبب شده است.

حدود 15 سال پیش یک تراس 300 متری ساختمانی دولتی در منطقه بخارست تهران با 10 درب ورودی به تراس مشکل ورود حجم زیادی آب از منطقه دربها به داخل طبقه را داشت.با توجه به شیب کم به سمت کفشورها با کوچکترین بارانی حجم زیادی آب به داخل واحد نفوذ میکرد.پس از اب بندی دور دربها در نهایت 2 درب مشکل اول را داشتند و نفوذ آب با کوچکترین بارانی ادامه داشت،حتی به پنجره های بالایی هم شک کرده و آنها را هم بازدید نمودم مدت زیادی طول کشید که علت را متوجه شدم .در زیر تراس فرش شده در محدوده آن دودرب شیب معکوس وجود داشت وبا توجه به انکه آب ساکن همواره زیر سنک کف وجود داشت کوچکترین آب جدید «اب ناشی از باران ویا شلنگ تست ما باعث نفوذ آب به داخل طبقه از زیر دربها میشد .در نهایت با عایقای رزینی دو جزیی شفاف محدوده روی سنگ کف اطراف آن دو درب را عایق کرده و مشکل رفع شد زِیرا دیگر آبی به سطح زیرین نفوذ نمی کرد.

4.سنگ ازاره:

بسیار رایج است که در مناطق سردسیر سنگ ازاره قسمت پایین دیوار نما را اجرا نکرده ویا به خاطر سلیقه در طراحی ارتفاع ان را متناسب با ارتفاع برف احتمالی منطقه لحاظ نمیکنند،یک پدیده فیزیکی وجود دارد که در مناطقی که متوسط درجه حرارت شب وروز به مدت یک هفته زیر صفر باشد ، هر سطح آب بندی شده با ارتباط  مستقیم با برف محیط میتواند هر نوع مواد آب بندی را خراب نماید .به این پدیده DIRECT ICE CONTACT میگوییم.به طور مثال در شهر تهران 100 سال است چنین متوسط درجه حرارتی مشاهده نشده ولی در استان تهران در فیروزکوه،مشاء،و بعضی دیگر از مناطق هر ساله اتفاق میافتد.10 سال پیش بنده سطح 300 متر مربعی را در مشاء آب بندی دو جزئی پلیمری نمودم و با علم به این مسئله 4 سانت ملات محافظ جرا کردم، که کاملا از آب بندی در آن شرایط محافظت کرد.این سطح سقف موتورخانه و محل نگهبان و گلخانه و فضای ورزشی بود که به علت محدودیت تراز محوطه به همان شکل مانده است.(طراحی)علت اصلی جواب ندادن عایقهای پلیمری تک جزئیی در مناطق سردسیر بدون پوشش نهایی میباشد.

5-کیفیت بد ملات زیر کار:

در مورد آب بندی سرویس ویا بام بهتر است ملات شیب بندی متفاوت تر از ملات معمولی باشد ،میتوان از افزودنیهای بتن ، در مورد سرویسها با توجه به مساحت کم از ملاتهای اماده ،ویا استفاده از ژل میکروسیلیس الیافداردر ساخت ملات، استفاده کرد .ضعف عمومی تمامی ملاتهای زیر کار اببندی رایج کیفیت بد در ماسه مورد استفاده در ملات و یا در مواردی که پوکه مخلوط میشود عدم ساخت بتن سبک با پوکه میباشد،در بسیاری از پروژه ها مشاهده کرده ام که چند سانت ارتفاع پوکه را بین کرم های شیب بندی ریخته وسپس روی ان دوغاب میریزند که کیفیت ان با ساخت بتن سبک در ابتدا و پر کردن بین کرمها قابل مقایسه نمیباشد. مورد دیگر محل اتصال کرمها به ملاتهای سبک در پشت بامها و مساحت های بزرگ است ،که معمول چند روز پس از اجرا ترک میخورند، بهتر است قبل از شروع اب بندی این مناطق با ترمیم بتن الیافدار ترمیم شوند.

6-عدم پیش بینی درز بین لوله ها و بتن یا ملات:

مورد رایج دیگر عدم فاصله بین لوله های کف و بدنه پس از ملات ریزی ویا بتن ریزی میباشد ، قرار دادن یک روکش دور لوله قبل از بتن ریزی و برداشتن ان پس از اتمام بتن ریزی بسیار مهم میباشد.این فاصله چند میلیمتری بعدا با پلی اورتان قبل از شروع آب بندی پر میشود.به طور کلی درهر دوجنس مخالف بتن،سنگ ،آهن،پولیکا…..و غیره برای ساخت بستر آب بندی فشار مثبت بهتر است از این دتیل استفاده شود.میتوان حتی در ضخامتهای کم در حین شیب بندی با ملات قبل از خشک شدن بتن دور این لوله ها را با کمچه ویا یک جسم تیز به اندازه چند میلیمتر خالی نمود.

7. دتیل کفشور:

در طول 30 بازدید از مواردی که در پروژه ها نشت اب به طبقات از دور کفشور را داشتند، مشاهده نمودم که در اکثر این موارد اطراف کفشور ملات ریزی با ضخامت زیاد بوده ویا لوله های اضافه شده به محل کفشور کوچکترین فاصله ای از هم نداشته ودر همدیگر حتی  با چسب متصل شده و مسیر عبور آب را مسدود نموده اند.معماران قدیمی در صنعت ساختمان بسیار فنی این دتیل را اجرا کرده و پس از سالها از گذشت ایزولاسیون و بهره برداری کوچکترین ایرادی مشاهده نمیشد.نکته اصلی این است که تفکر ما باید به سمتی برود که تخلیه اب ساکن ویا روان بین لایه ایزولاسیون و فرش پشت بام برایمان مهم بوده و تمهیدات تخلیه مناسب وشیب بندی درست را در نظر گرفته باشیم.

قبل از فرش پشت بام باید هیچ قسمتی آب ساکن نداشته باشیم. اگر با ملات بنایی فرش انجام میشود در صورت اضافه کردن لوله به کفشور حتما یک سایز کوچکتر باشد تا مسیر عبور آب را مسدود نکند.این نکته در نسب کاسه توالت ایرانی هم بسیار مهم است،وبهتر است اطراف کفشور در صورت افزایش ارتفاه و رگلاژ از ماسه وروی ان ملات استفاده شود،میتوان شیارهایی کوچک را در اطراف لوله اضافه شده ایجاد تا ماسه از آن عبور ننماید.

ماهیچه:

در آب بندی سنتی و آب بندی با مصالح نوین حتما در کنج کار باید فبل از شروع آب بندی ماهیجه اجرا گردد.در اکثر سرویسها که چسبی کار میشوند تقریبا هیچ ماهیچه ای اجرا نمیگردد، حتی ماهیچه بسیار نازک بودنش از اجرا نکردن آن بسیار باارزش تر است.برای محدودیت در سیستم چسبی حتی میتوان با یک قاشق کوچک با ملات ترمیمی بتن ماهیچه اجرا کرده تا توری روی ان اجرا گردد ودر طولانی مدت مشکلات کنجها پس از چند سال نمایان نشود.نکته انکه پس از اجرای شیب بندی باید ماهیچه اجرا گردد.

سایز کفشور:

بر اسا س چشمه آب گیر سطح حتما باید به سایز لوله دقت نمود،در یک ویلا ی اطراف تهران مشاهده نمودم که اب حدود 170 متر مربع پشت بام با دو کفشور به تراس پایینی با مساحت 40 متر مربع سرازیر میشد وتراس پایین تنها یک کفشور داشت.در یک بارندگی شدید تقریبا تمام دوطبفه ویلا از طریق آب وارد شده به آن از یک پنجره بزرگ پر از آب شده و خسارات زیادی وارد کرده بود، در صورتی که چهار طرف ویلا آزاد و میتوانستند طراحان آب پشت بام را به راحتی در محلهای دیگر تخلیه نمایند.

بار دینامیکی: 

پشت بامی را مشاهده کردم،که با مصالح سنتی آب بندی شده بود و اتفاقا 18 سال پس از فرش کف هیچ نشتی نداشت وشیب بندی و همه موارد به درستی انجام شده بودند،پس از نصب یک ژنراتور بزرگ روی بام و روشن کردن آن تقریبا بیش از نصف سطح بام مثل اب کش به طبقه پایین اب نشت میکرد.

بار زنده:

پشت بامی در حوالی منطقه درکه تهران که 20 سال فرش شده بود ومشکل آب بندی نداشت پس از نصب دو منبع آب و ابگیری انها تقریبا کل چشمه سطحی اطراف آن دو منبع به پایین اب میدادند.در منطقه فرشته تهران پشت بامی را حدود 20 سال پیش آب بندی کردم که با مصالح اسپانیایی تک جزیی بیس سیمانی بود پس از بیست سال با نصب یک کانکس سنگین در اطراف ان منطقه نشتی به وجود آمد،عملکرد آن مواد تک جزئ به مصالح سنتی ما نزدیکتر است تا مواد پلیمری دو جزئی امروزی

بارهای پیش بینی نشده:

در سال 86 در متطقه پاسدران تهران سقف ساختمانی یپیش تنیده بود . در پشت بام یک بار کف سازی وشیب بندی کردم که پس از مدتی دیدم در منطقه اطراف کرمها پس از خشک شدن سقف ترکهای زیادی بوجود می اید،ابتدا تصور کردم بتن در زمستان ریخته وعلت ممکن است یخ زدگی باشد،دوباره در بهار پس از کنده کاری بتن ریزی بین کرمها را برای شیب بندی انجام دادم ،تجربه جالبی بدست اوردم این بار هم همان ترکها در همان نقاط بوجد امدند.علت این بود که بتن خیس در اثر وزن ثقلی زیاد ابتدا سقفی را که در ان کابلهای کشیده شده قوی وجود داشت را کمی به سمت پایین تغییر مکان می داد ،پس از خشک شدن بتن و کم شدن وزن ان سقف کمی به سمت بالا حرکت کرده وترکها را سبب میشدند.بهترین راه برای این مورد ان است که سطح کار بوسیله مت سوزنی پوشانده وروی ان عایق پلیمری دو جزیی اجرا گردد(اگر قرار است فرش گردد).اگر سطح اببندی سطح نهایی ما است باید پس از اجرای مت سوزنی از عایق پلیمری تک جزئی مقاوم در برار اشعه افتاب استفاده کرد.

ترکهای موجود در بستر آببندی:

اگر ترکهای موجود در بستر  آب بندی تا یک میلیمتر باشند بر اساس اقلیم قرار گرفتن ان سازه (مثلا در اقلیمهای بسیار سرد این مقدار تا حدود نصف کاهش پیدا میکند.)این ترکها را با اجرای توری فایبر گلاس در کل سطح میتوان همراه با ابندی پوشش داده و مشکلات اینده را حل نمود.اما برای ترکهای بیش از این مقدار اصطلاح ترک سازه ای را بکار برده وراه حل آن در مرحله اول بر طرف کردن علت انها و سپس پرکردن ترکها با پلی اورتان و سپس بتونه مخصوص و توری فایبر گلاس و در نهایت بهترین دتیل پوشش کل سطح با مت سوزنی 225 گرمی و استفاده از مصالح نوین روی آن می باشد.

میعان:

چند سال پیش از مسکن های با قالب تونلی رشت به دفتر من مراجعه کردند برای اب بندی نمای این ساختمانها موضوع این بود که پس از چندین بار آب بندی نما با متریال های مختلف توسط شرکت های مختلف مشکل آب بندی نما حل نشده بود،در خواست انها از بنده این بود که با متریال جدیدی این مشکل را برطرف نمایم.پس از دریافت اطلاعات کامل درمورد جنس پوسته ساختمان و هم چنین میزان رطوبت اقلیم ،و مقدار سرمای رشت علت اصلی این مسئله را به مهندسین توضیح دادم،دراینجا به اختصار شرح میدهم البته موارد دیگری هم هست که در قسمت نمای اتیکس سعی مینمایم ،چند مورد دیگر را توضیح دهم.

به اختصار پدیده میعان(condensation)را توضیح میدهم:

باتماس بخار یک مایع (بخار آب مربوط به ساختمان و کار ما میباشد)با سطح سرد ویا هوای خنک تر مولکول های بخار اب که در حالت گاز به راحتی حرکت میکرده اند،در اثر شرایط جدید فشرده تر شده و به حالت مایع تبدیل میشوند

1- تشکیل قطرات روی شیشه سرد در زمستان

2-مه روی آینه پس از دوش گرفتن

3-تشکیل ابر در اسمان

البته باید بدانیم که تغییر فاز از گاز به مایع با اشباع بخار آب و کاهش دما تا نقطه شبنم میباشد، چندین عامل با هم در حالتهای مختلف میتوانند این پدیده را ایجاد نمایند .با شبیه سازی در نرم افزارهای امروزی پیش بینی این پدیده در شرایط اب و هوایی مختلف در صنعت ساختمان امکان پذیر تر شده است.

به اختصار رشت اقلیمی خاص میباشد که باعث میشود اگر طراحی پوسته خارجی مناسب نباشد این پدیده حادتر از مناطق دیگر مشاهده گردد ومشکلات نمناک بودن لایه های داخلی ساختمانها خصوصا در زمستان مشاهده گردیده و با عایق کاری رطوبتی به تنهایی نمیتوان این معضل را برطرف نمود.در این اقلیم سرما ورطوبت را تواما داریم که باعث تشدید این مسئله میشود .در قسمت نمای مرکب عایق حرارتی رطوبتی بیرونی ETICSمفصل راه حل این مسئله راتوضیح خواهم داد.

 تشخیص نیاز به عایق کاری فشار منفی:

قبل از شروع به عایق کاری فشار مثبت حتما باید از احتمال نفوذ آب از پشت اطلاع داشته باشیم که در بحث آب بندی فشار منفی مفصل توضیح داده شده است.

 

رعایت زمان curing:

10 سال پیش آب بندی جکوزی یکی از همکاران را انجام میدادم،به اسرار هم دانشگاهی قدیمی دور جتهای جکوزی را سیمانکاری کرده و عصر همان روز روی سیمانکاری آب بندی دو جزئی را اجرا کردیم .متاسفانه بعد از چند روز در حین تست تمامی جتها اب دادند،و کار انها به تاخیر افتاد دوباره کاری هم انجام شد.

در ابتدا ذکر میکنم که ما زمان تنفس لایه های زیرین را برای خشک شدن سطح لایه اجرا شده نمیخواهیم،بلکه منظور curing میباشد.

در شرایط محیطی بین 20 تا 25 درجه سانتیگراد

1-ضخامت ملات سیمانی بین 2-1 سانت حداقل 72 ساعت آب بندی اجرا نشود( ضمن آب دهی ملات اجرا شده )

2-ضخامت ملات سیمانی زیر کار 5-2 سانت حداقل 3 روز

3- بیش از 5 سانت مثلا دیوار بتنی استخر یک هفته

اینها زمانهایی است که من در اجرای این چند سال برای اجرای آب بندی با توجه به کمبود زمان اجرا تا 80 درصد زمان رعایت کرده ام.

ملاک علاوه بر عمل امدن لایه زیرین ان است که بتن ویا ملات به ثبات حجمی رسیده و انقباضات اولیه ناشی از از دست دان اب ازاد درون ملات انجام شده باشد، باتوجه به انکه ضخامت مواد آب بندی دو جزیی کم است این نکته بسیار مهم میباشد.

در مورد آب بندی های پایه حلال شفاف یک تست کارگاهی ساده برای آنکه رطوبت بستر را چک کنیم میتوانیم انجام دهیم ،یک پلاستیک کوچک را روی بستر پهن کرده و چهار طرف آن را جسب کاغذی بزنید طوری که هوا وارد آن نشود،اگر روز بعد نایلون خیس شد مناسب اجرای اپوکسی ویا اب بندی پایه حلال نمیباشد.

دقت در نقاطی از بستر که از دو نوع مصالح میباشند:

بسیار رایج است که در استخر های بتنی برای رگلاژکف چند ردیف آجر چینی روی تراز نهایی دیوار بتنی چیده میشود .در این نقاط حتما باید توری فایبر گلاس و ترمیم بتن ابتدا اجرا شده وسپس دوباره مش فایبر گلاس و مواد آب بندی کلی روی سطح اجرا گردد.در مورد لوله های تخلیه و چراغ هم که قبلا اشاره شد ،حتما دور انها چند میلیمتر ابتدا پلی اورتان اجرا گردد.

درجه حرارت  زمان اجرا:

معمولا در کاتالوک های خارجی بین 5 تا 35 درجه سانتیگراد ذکر شده است،اما باتوجه به ضخامت کم مواد حتما چند ساعت پس از اجرا هم نباید از این درجه حرارتها در محیط اجرا بالاتر ویا پایین تر باشد.

هدف کلی:

در اینجا سعی بر این است که با ذکر مثالهای اجرایی لمس ما از مسئله قبل از شروع به حل آن بیشتر گردد تا نتایج بهتری برای کار خود پس از اتمام در آینده داشته باشیم.علت این سبک نوشتن دانش فنی فقط بدست اوردن یک دید کلی قبل از اجرا میباشد، به نظر بنده مهمترین وجه تمایز مهندسین از یکدیگر و موفقیت در همه کارهای اجرایی همان دید کلی میباشد،قدرت انالیز و تشخیص درست برای یافتن را ه حل مهمترین عامل در موفقیت آینده میباشد.چنین تفکری باعث میشود مهندسین عزیز هر روز پیشرفت کرده ودر این قالب هر روز یادگیری را طلب میکنند تا بتوانند برای آن دید کلی در زمانی و در مکانی خاص از آن استفاده نمایند .بنا براین با این سبک نگرش هیچ وقت یاد گیری مهندسین پایان نمیابدو هر یادگیری پله یادگیری بعدی خواهد شد.

با امید به مفید بودن مطالب

پیوند تجربه و دانش در آوا چسب